دانلود پایان نامه رشته علوم اجتماعی

ماهیت آتش در ایران باستان

 
بیان مسئله 
آتش و جشن های مربوط به آن دارای چه جایگاهی در ایران باستان بوده است؟ در نگاهی اجمالی و مختصر آتش از كلمه آتر گرفته شده كه در گذشته آتربان یا آذربان به كسی گفته می شده كه پاسبان آتش یا آتر بوده است و در بیانی ساده تر آتش از برخورد و سایش دو شیء و ایجاد جرقه بوجود می آید.واژه جشن از كلمه اوستایی سینه Yasna آمده و این كلمه از ریشه Yaz اوستایی مشتق شده كه معنی ستایش كردن می دهد. از این رو واژه جشن به معنی ستایش و پرستش می باشد. كلمه دیگری كه از همین ریشه آمده و در بین زرتشتیان متداول می باشد .
 
واژه جشن Jashen است كه معنی بخصوصی به خودگرفته زرتشتیان واژه جشن را بطور كلی به مراسم عید و ایام خوشی و سرور اطلاق می كنند در حالیكه مراسم مذهبی و سرودن اوستا در آن ایام را جشن می خوانند. به نظر می رسد كه یك سری علل و عواملی از قبیل فرهنگ، دین، تقدس آتش، قومیت، آداب و رسوم، جامعه آن زمان، نوع حكومت، نحوه برخوردها، و ... در بوجود آمدن این امر دخیل می باشند.امید است با انجام این تحقیق و بررسی علل و عوامل یاد شده گامی در جهت شناخت این سنت دیرینه برداشته شود. 
 
 
کلمات کلیدی:

مردم شناسی

ایران باستان

چهارشنبه سوری

برگزاری جشن های آتش در ایران باستان

 
 
ضرورت و اهمیت پژوهش: 
با توجه به مسائل مشاهده شده و با شناخت عواملی كه روی برگزاری جشن های آتش در ایران باستان مؤثر است از جمله: جامعه، آداب و رسوم، نوع حكومت، فرهنگ، قومیت، نحوه برخوردها، دین و بسیاری از علل و عوامل دیگر می توان با انجام برنامه ریزی های صحیح در جهت شناساندن تاریخ كهن ایران كه جشن های آتش یكی از جنبه های آن می‌باشد گامی اساسی در احیای تمدن كهن كشور و بالا بردن سطح معلومات تاریخ برای عبرت گیری و جلوگیری از فراموشی تاریخ تمدنی عظیم كه زندگی كنونی ما را تا به امروز بدین مرحله رسانده و مقابله با تهاجم فرهنگ بیگانه كه تفكر ایرانی به مرحله‌ی نابودی خواهند كشاند و فهماندن این مطلب به عوام و خواص كه جامعه امروز ما به تاریخ و تمدنی شگفت و عظیم بنا بوده و اكنون كه بدین مرحله رسیده مدیون چنین تمدنی گران مایه است. در كل با انجام این تحقیق می توان پله‌های ترقی را در راستای شكوفایی اندیشه های كهن و پرورش و بیداری اندیشه های امروزه برداشته و مسائل مربوطه را شناسایی و حل نموده. 
 
 
 
 
فهرست مطالب
فصل اول: 
- عنوان تحقیق: 1
- موضوع تحقیق 1
- بیان مسئله 2
- تعاریف نظری 5
- ضرورت و اهمیت پژوهش تحقیق 6
- اهداف تحقیق 8
مقدمه 9
 
فصل دوم 
- جشن ماهیانه 12
- آتش بطور عموم 20
- آتش در اوستا 21

- داوری یا بازشناسی آتش 23

- انتقال آتش 24
- نور و فروغ و روشنایی و اخگر فروزان 25

- انگیزه رو آوردن به سوی روشنایی و فروغ به هنگام نیایش 31

- دَرِ مهر 32
- روشنایی و تاریكی 35

- آتش نزد اقوام مختلف 37

- اهمیت اجاق خانواده و روشن نگه داشتن آن 38

- آتش در زمان مادها 43

- آتش در زمان هخامنشیان 43

- آتش در دوره ساسانیان 44
- آتشكده 45
- انواع آتشكده 47
 
فصل سوم: 
- چهارشنبه سوری 47

- آجیل مشكل گشا 53

- فال كوزه 55
- آش نذری 56
- كجاوه اندازی 57
- شال اندازی 58
- فالگوش 59
- قاشق زنی 60
-  تطهیر و خانه تكانی 61
- بخت گشایی 62
 
فصل چهارم: 

- جشن سده 65

- سبب نامیدن این جشن به سده   66
- مراسم جشن سده 67
- نام سده 72
- انگیزه های داستانی جشن سده 73
- نوسده، برسده 74
- جشن سده د ردوران اسلامی 77

- برگزاری جشن سده در دوران اسلامی 78

مراسم جشن سده میان زردتشتیان 79
- جشن سده پس از ساسانیان 83
 
فصل پنجم: 

- جشن های آتش آذرگان، شهریورگان 87

- آذرگان یا آذرخش 90

- اردیبهشت گان، گلستان جشن 91

- منابع و مآخذ 93